To już trzecia wersja BMW E34, którą testujemy…
Przedmiot testu
Testowany egzemplarz to BMW E34 535i, wyprodukowane w 1988 roku – pierwszym roku produkcji tego modelu. Samochód został sprowadzony z okolic Barcelony i ma przebieg około 270 tys. km.
Historia
BMW E34 to trzecia generacja serii „pięć” bawarskiego producenta, która zastąpiła model E28 na przełomie 1987 i 1988 roku. Pierwsze egzemplarze zjechały z taśm produkcyjnych w listopadzie 1987 roku, a nasz egzemplarz został zarejestrowany w grudniu 1988 roku w Barcelonie.
Choć stylistyka zewnętrzna E34, bardzo udana i ponadczasowa, pozostała niemal niezmieniona przez cały okres produkcji, egzemplarze z pierwszych lat różniły się od późniejszych pod kilkoma względami, zarówno technicznymi, jak i w wyposażeniu. Wśród silników oferowanych w tym modelu najmocniejszym wariantem poza wersją M było właśnie 535i.
Samochód napędzany jest silnikiem M30B35, który był jednym z najbardziej cenionych motorów BMW. Ten sześciocylindrowy silnik rzędowy napędzał wiele kultowych modeli bawarskiej marki w latach 70. i 80., takich jak BMW 635 CSi, E28 M535i (w nieco zmodyfikowanej wersji B34), 735i, a nawet egzotyczny włoski pojazd Rayton-Fissore Magnum. Produkowany w latach 1978–1992, silnik ten został zastąpiony przez jednostki ośmiocylindrowe, które lepiej odpowiadały nowym wymaganiom rynku.
Dziś zakup BMW E34 535i lub E32 735i to najtańsza droga do posiadania legendarnego silnika M30B35, ponieważ ceny pozostałych modeli wyposażonych w tę jednostkę są znacznie wyższe. To sprawia, że E34 535i cieszy się uznaniem wśród miłośników klasycznej motoryzacji.
Nadwozie
Ponieważ nadwozie BMW E34 omawialiśmy już dwukrotnie (w testach modeli 520i z 1994 roku oraz 518i z 1993 roku), tutaj skupimy się na różnicach w stosunku do późniejszych wersji produkcyjnych.
Najbardziej zauważalną różnicą są lusterka boczne. W egzemplarzach z początkowego okresu produkcji, takich jak testowane 535i, lusterka mają bardziej pionowy kształt, w przeciwieństwie do bardziej poziomego profilu znanego z modeli z lat 90. Pomimo większych rozmiarów, te starsze lusterka cechuje większe martwe pole, co może nieco utrudniać manewrowanie – choć również lusterka w późniejszych wersjach nie były pod tym względem idealne. Dodatkowo, w omawianym egzemplarzu lusterka były w całości lakierowane w kolorze nadwozia, podczas gdy modele z lat 90. miały elementy w kolorze czarnym.
Na tym kończą się istotniejsze różnice w wyglądzie zewnętrznym. Nawet wzór aluminiowych felg pozostaje taki sam. Większe zmiany można natomiast dostrzec we wnętrzu pojazdu, co omówimy w kolejnych częściach testu.
Wnętrze
We wczesnych egzemplarzach BMW E34, takich jak nasz 535i, zauważalne są różnice w ustawieniu foteli. Kierowca siedzi znacznie bliżej kierownicy, co może być niewygodne dla wyższych osób, ponieważ brak jest możliwości większego odsunięcia fotela. Taka pozycja sprawia, że wyżsi kierowcy czują się nieco „skurczeni”. Jednocześnie przekłada się to na większą ilość miejsca na kolana pasażerów z tyłu – 27,5 cm w porównaniu do 23 cm w późniejszych egzemplarzach. Podobne ograniczenia dotyczą fotela pasażera z przodu.
Kierownice wczesnych roczników nie były jeszcze wyposażone w poduszkę powietrzną. Nasz egzemplarz posiada jednak trójramienną sportową kierownicę obszytą skórą, która doskonale pasuje do charakteru auta. Z kolei w kwestii wyposażenia, auto oferuje pełną elektrykę oraz dwustrefową klimatyzację z charakterystycznymi pokrętłami, która, mimo ponad 30 lat, działa wydajnie i bez zarzutu.
W bogatszych wersjach E34 z pierwszych lat produkcji można było już zamówić komputer pokładowy. Nasz egzemplarz również jest w niego wyposażony, z podpisami w języku hiszpańskim, co może być ciekawym pretekstem do nauki obcego języka. Komputer umożliwia sprawdzenie takich parametrów jak chwilowe i średnie zużycie paliwa, prognozowany zasięg czy temperatura. Dane wyświetlane są zarówno w kilometrach, jak i milach, a także w stopniach Celsjusza i Fahrenheita.
Kolejnym interesującym elementem jest elektroniczny wyświetlacz przebiegu kilometrów, który znajduje się poniżej zegarów, a nie w obrębie prędkościomierza, jak w późniejszych modelach. System informuje również o konieczności wymiany oleju oraz przeglądów, wykorzystując charakterystyczne „kosteczki” na wyświetlaczu.
W naszym egzemplarzu zastosowano materiałową tapicerkę, która, niestety, dzieli te same wady co w późniejszych rocznikach – szybko przeciera się i odpada z boczków drzwi. To zaskakujące, że BMW przez kilka lat nie poprawiło tej kwestii.
Mimo tych drobnych niedociągnięć, jakość montażu w E34 jest imponująca. Nawet po 33 latach użytkowania nic w samochodzie nie trzeszczy, a wszystkie elementy wyposażenia działają, jak należy, co świadczy o solidności tej konstrukcji.
Silnik
BMW 535i z silnikiem M30B35 było najszybszą wersją modelu E34, poza ekskluzywnymi wersjami M. Jednostka ta oferuje dwa odmiennie odczuwalne charaktery, co czyni ją wyjątkową.
Podczas postoju lub spokojnej jazdy silnik jest zaskakująco cichy – wyraźnie bardziej stonowany niż w modelu 520i. W miejskich warunkach można nim poruszać się bezproblemowo, nie obawiając się, że lekki nacisk na pedał gazu spowoduje nagłe i niekontrolowane przyspieszenie (jak miało to miejsce w przypadku testowanego przez nas Mercedesa 320CE).
Drugie, bardziej drapieżne oblicze silnika ujawnia się po mocniejszym wciśnięciu gazu. W takich momentach jednostka błyskawicznie wchodzi na wysokie obroty, docierając do czerwonego pola, a towarzyszy temu wyrazisty, rasowy dźwięk, który potrafi przyprawić o ciarki. Moc 210 KM oraz moment obrotowy 305 Nm osiągany przy 4000 obr./min sprawiają, że ten bawarski sedan przyspiesza z niesamowitą dynamiką. Sprint od 0 do 100 km/h zajmuje zaledwie 7,7 sekundy, co w latach 80. było imponującym wynikiem.
Pod względem elastyczności silnik wypada nieco gorzej w porównaniu do swojej mocy. Przyspieszenie od 60 do 100 km/h na IV biegu zajmuje 9,1 sekundy, a od 80 do 120 km/h na V biegu – 12,8 sekundy. W tych aspektach BMW 535i ustępuje wspomnianemu wcześniej Mercedesowi 320CE, który osiąga maksymalny moment obrotowy przy niższych obrotach. Wyniki te są bardziej zbliżone do Mercedesa 300E o mocy 180 KM.
Prędkość maksymalna wynosząca 235 km/h plasuje BMW 535i w gronie autostradowych mistrzów. To samochód stworzony do szybkich i komfortowych podróży, który łączy osiągi z doskonałym prowadzeniem i niepowtarzalnym charakterem.
Zużycie paliwa
Zużycie paliwa w BMW 535i z silnikiem M30B35 nie należy do niskich. Producent deklaruje wartości na poziomie 7,6 l/100 km przy prędkości 90 km/h, 9,6 l/100 km przy 120 km/h, 15,8 l/100 km w mieście oraz średnio 11 l/100 km. Nasze pomiary wykazały, że realne zużycie jest nieco wyższe – należy dodać około 1 litra do każdej z tych wartości.
- Przy prędkościach 80–90 km/h można osiągnąć wynik w okolicach 9 l/100 km.
- Jazda z prędkością 120 km/h wiąże się z zużyciem około 10–10,5 l/100 km.
- W warunkach miejskich spalanie wynosi nieco ponad 16 l/100 km.
Średnie zużycie podczas testowej trasy z Ursynowa do Ursusa w Warszawie (trasa S2, 30% wolna jazda miejska, 20% szybsza jazda miejska, 50% ekspresówka) wyniosło 12,5 l/100 km.
Podwozie
Podwozie w starszych egzemplarzach E34, takich jak nasze 535i, różni się od późniejszych modeli. Choć zawieszenie jest zestrojone podobnie – oferując wysoki poziom komfortu przy bardzo dobrych właściwościach jezdnych – niektóre elementy zachowują się inaczej. Pod względem stabilności i bezpieczeństwa, auto nadal może spokojnie konkurować ze współczesnymi pojazdami.
Hamulce to duży atut tego modelu. Duże tarcze hamulcowe zapewniają skuteczność, która w latach 80. była jednym z najlepszych wyników wśród masowo produkowanych samochodów.
Układ kierowniczy różni się konstrukcyjnie od tych w młodszych egzemplarzach. Jest wyjątkowo lekki podczas manewrowania, co czyni jazdę po mieście i parkowanie przyjemnym doświadczeniem. Na trasie jednak, przy wyższych prędkościach, brakuje precyzji w punkcie „zero”. Ten charakter przypomina układy kierownicze z ówczesnych Mercedesów – stabilność jazdy jest wysoka, ale drobne ruchy kierownicą nie wpływają znacząco na tor jazdy. Konstrukcja układu została zmieniona dopiero w 1991 roku.
Trwałość
BMW E34, w tym model 535i, słynie z trwałości, ale nie jest wolne od problemów:
- Korozja: Dotyka egzemplarze zaniedbane, choć w mniejszym stopniu niż w przypadku następcy (E39).
- Elektryka: Bywa zawodna, zwłaszcza w starszych egzemplarzach.
- Zawieszenie: Szczególnie przednia oś nie jest zbyt trwała, ale części zamienne są tanie.
- Silniki: Sześciocylindrowe jednostki są wrażliwe na przegrzanie, co może prowadzić do uszkodzenia uszczelki pod głowicą. Częstym problemem są również wycieki oleju z silnika i maglownicy.
- Wnętrze: Materiałowa tapicerka jest podatna na zużycie. Psują się także wyświetlacze przebiegu oraz komputera pokładowego.
Pomimo tych mankamentów, E34 to konstrukcja o wyjątkowej solidności, która po odpowiednim serwisie potrafi służyć przez wiele lat.
Sytuacja rynkowa
BMW E34 535i pojawia się na polskim rynku wtórnym stosunkowo rzadko – zwłaszcza w oryginalnej specyfikacji, bez przeróbek. W chwili pisania tego tekstu dostępne były jedynie dwa egzemplarze: jeden w słabym stanie za ponad 30 tys. zł, drugi w dobrym stanie z niewielkim przebiegiem za ponad 70 tys. zł. Obie te oferty wydają się mieć zawyżone ceny.
Na rynku niemieckim, według wycen OldtimerMarkt, ceny za egzemplarze w stanie 4 (słabym) zaczynają się od 1400 EUR, w stanie 3 (dobrym) – od 3200 EUR, a w stanie 2 (bardzo dobrym) – od 7000 EUR. Jednak w rzeczywistości te wartości mogą być nieco zaniżone. Realnie ceny zaczynają się od 5000 EUR za egzemplarze z dużym przebiegiem (około 300 tys. km) i sięgają nawet 10–11 tys. EUR za najlepiej zachowane modele.
Warto zwrócić uwagę na rynek hiszpański, gdzie dostępnych jest wiele ładnych egzemplarzy, często w lepszym stanie blacharskim niż te z Europy Środkowej. Przy relatywnie niskiej cenie za tak mocne i rzadkie auto, BMW E34 535i ma znaczący potencjał wzrostu wartości.
Podsumowanie
BMW E34 z pierwszego roku produkcji różni się w kilku szczegółach od późniejszych modeli, choć kluczowe elementy, takie jak stylistyka, trwałość, zawieszenie, hamulce czy materiały, pozostały niezmienione.
Największym atutem tego egzemplarza jest silnik M30B35, którego moc i dynamika pozwalają na niezwykle emocjonującą jazdę. Jednocześnie spalanie, szczególnie na trasie, pozostaje w akceptowalnych granicach – wbrew opinii niektórych. To ten sam legendarny silnik, który montowano w obecnie znacznie droższych modelach BMW.
W Polsce rynek tych aut jest ograniczony, co oznacza, że znalezienie ładnego egzemplarza w rozsądnej cenie prawdopodobnie będzie wymagało importu z zagranicy.
Zalety:
- Wspaniała, ponadczasowa stylistyka,
- Rewelacyjny silnik (brzmienie, dynamika),
- Bardzo dobre właściwości jezdne,
- Wysoki komfort jazdy,
- Świetne hamulce,
- Wysoka trwałość ogólna.
Wady:
- Mały i płytki bagażnik,
- Nietrwała tapicerka,
- Relatywnie wysokie zużycie paliwa,
- Układ kierowniczy mało precyzyjny w punkcie „zero”,
- Umiarkowanie wygodna pozycja za kierownicą.
BMW E34 535i to propozycja dla koneserów klasycznej motoryzacji, oferująca niezrównany charakter, osiągi i przyjemność z jazdy, która z czasem może tylko zyskiwać na wartości.
